Sivas'?n yöresel el sanatlar? aras?nda yer alan kemik tarakç?l?k, unutulmaya yüz tutan meslekler aras?nda bulunuyor. Türkiye'de kemik tarak yapan 2 ustadan birisi ise Sivas'ta ya??yor. 33 ya??ndaki Fatih Durna, belgesellerden izleyerek ö?rendi?i kemik tarakç?l?k sanat?n? ya?atmaya çal???yor. Koç ve manda boynuzlar?ndan yap?lan taraklar?n faydas? da saymakla bitmiyor.

Taraklar saç?n elektriklenmesini önlemesinin yan? s?ra saç? besleyerek güzelle?tiriyor. Bin bir zahmetle yap?lan kemik taraklar yakla??k 20 a?amadan geçtikten sonra kullan?ma haz?r oluyor. Fiyatlar? 30 ile 100 lira aras?nda de?i?en taraklara talep hayli fazla. Kemik tarak ustas? Durna, taleplere yeti?emediklerini söyleyerek, vatanda?lar?n tarak almas? için bir süre beklediklerini ifade etti.

“Mesle?in temsilcisi kalmad??? için canland?r?lmak istendi”

Kemik tarak ustas? Fatih Durna, mesle?in somut olmayan kültürel bir miras oldu?unu vurgulayarak, “Bu mesle?in temsilcisi kalmad??? için Sivas Valili?i ve Kültür Müdürlü?ü bu i?in tekrar yap?lmas?n? ve canland?r?lmas?n? istedi. 2018-2020 aras? bu i?in haz?rl?k a?amas? sürdü. Çünkü ustam?z olmad??? için bu i? bana ar?ivdeki videolardan, belgesellerden tekrar ö?retildi. 2020'nin sonlar?na do?ruda dükkan?m?z? açt?k. Sivas'taki son kalan ?hsan Usta rahats?zlan?p ta bu i?i yapamay?nca temsilcisi kalmad?. Sivas Valili?inin Sivas'? müzeler ?ehri yapmak gibi bir projesi vard?. Bu proje kapsam?nda da kemik tarakç?l?k Sivas'?n geçmi?ine ait bir meslek oldu?u için tekrar canland?r?lmak istendi. Bu i?i yapabilecek ki?ilere ula??ld?. Bende hobi amaçl? ufak tefek yap?yordum. Ayn? zamanda da bizim mesle?imiz b?çakç?l?k oldu?u için ben yapmaya namzet oldum. Daha sonra Kültür Müdürlü?ündeki ar?ivler olsun. Mustafa Argut ustan?n bilgilerine ve eski tecrübelerine dayanarak bu i?i internetteki belgesellerini izleyerek ö?rendim” dedi.

“Zahmetli ama keyifli bir i?”

Durna, kemik tara??n faydalar?ndan bahsederek, “Kemik tarak asl?nda s???r boynuzlar?ndan ve koç boynuzundan yap?l?r. Yap?m? kesinlikle zahmetli ama keyifli bir i?, yakla??k 20-25 a?amadan geçiyor. Kemik tarak saça en yak?n malzeme oldu?u için saça hiçbir olumsuz etkisi olmuyor. Asl?nda sadece olumlu yönden etkisi oluyor. Elektriklenme yapm?yor, saç diplerindeki ölü hücreleri uyar?yor. Bakterileri temizliyor, kepe?i engelliyor, dökülmeyi engelliyor bunlar gibi birçok faydas? var” diye konu?tu.

“Talebe yeti?emiyoruz”

Durna, mesle?in ba?kalar? taraf?ndan yap?lsa talebin kar??lanabilir hale gelece?ini dile getirerek, “Talebe gelince, biz ?uanda yeti?tiremiyoruz. Urfa'da bir ustam?z var o yap?yor birde biz yap?yoruz. Onun d???nda yurt d???ndan geliyor. Ke?ke birileri daha yapsa hem kazan?rlar hem de memlekete faydas? olur sonuçta katma de?eri olan bir ?ey. Bizim yapt???m?z her bir kemik tarak yurt d???ndan gelmesini engelliyor hem de vatanda?a daha çabuk ula??r. Mesela biz yeti?tiremiyoruz vatanda??n uzun bir süre beklemesi gerekiyor bizden tarak alabilmesi için. Ama birileri daha yapsa talep kar??lanabilir hale gelir” ifadelerini kulland?.

“Fiyatlar? uygun, çevre dostu"

Durna, kemik taraklar?n geri dönü?üm aç?s?ndan ve fiyat aç?s?ndan güzel bir ürün oldu?unu söyleyerek, “Asl?nda bakt???m?z zaman piyasadaki normal plastik taraklardan çokta pahal? de?il kemik tarak, belki de onlardan ucuzdur. Bu kadar faydal? olmas?na ra?men 30 ila 100 lira aras?nda de?i?iyor kemik tarak fiyatlar?. Biz bu i?i yapmak için namzet oldu?umuzda Sivas Valisi sa? olsun her konuda bize deste?ini sundu. Hiçbir ?ekilde de elini üzerimizden çekmedi. Buradan da kendilerine tekrardan te?ekkür ederim. Do?aya da faydal? bir i? asl?nda, çünkü hayvan kesildikten sonra boynuzu kullan?lmayan uzuvlar?ndan bir tanesi. Normalde çevreye at?k olacakken biz bunlar? al?p i?leyip tekrar b?çak sap? ve tarak olarak kullan?yoruz. Bu aç?dan bak?ld???nda da kemik tara??n çevreci bir yönü de a??r basmakta” dedi.

Demet Karaku? - Volkan Kaplan