Lapis Havac?l?k Genel Müdür Yard?mc?s? Nuran Birdir, AA muhabirine yapt??? aç?klamada, insans?z hava sistemlerinin ke?if-gözetleme, istihbarat, s?n?r güvenli?i gibi askeri görevler; boru hatt?, enerji nakil hatlar? güvenli?i, tar?m ve ormanc?l?k faaliyetleri gibi sivil amaçlar için kullan?labildi?ini söyledi.

Birdir, otonom olarak görev yapabilen bu sistemlerin, "hava arac? platformu", termal ya da elektro optik kameradan olu?an "sensör birimi", görevin planland???, uçu?un otonom olarak sa?land???, sensör ve kameralardan gelen görüntü ve verilerin izlenebildi?i "yer kontrol istasyonu" gibi unsurlardan olu?tu?unu anlatt?.

Otopilot birimi sayesinde arac?n otonom olarak uçu?unun sa?land???n? dile getiren Birdir, "Bu birim platformu, sistemin akl?. Lapis olarak tüm alt sistemleri; mekanik, yaz?l?m, donan?m, elektronik donan?m, sistem mühendisli?i anlam?nda burada tasarl?yoruz. Bunlar?n entegrasyonunu gerçekle?tiriyoruz ard?ndan uçu? testleriyle tüm bu sistemlerin kullan?m?n? do?ruluyoruz." dedi.

"Oldukça ak?ll? bir sistem"

Geli?tirdikleri döner kanatl?, çok rotorlu insans?z hava sistemi LAP60 hakk?nda bilgiler veren Birdir, arac? çok farkl? amaçlar için kullan?labilecek ?ekilde tasarlad?klar?n? belirtti. Tasar?m ötesinde üretimi de Lapis bünyesinde gerçekle?tirebildiklerini vurgulayan Birdir, ?öyle devam etti:

"Platformumuz 6 kilogram ve çok kolay ta??nabiliyor. Küçük bir yer kontrol istasyonuyla kullan?l?yor. Üzerinde kendi tasar?m?m?z termal ve elektro optik kameralar? ta??yan stabilize gimbal sistemi var. Uçu? s?ras?nda uçu?tan etkilenmeyerek görüntü almam?z? sa?l?yor. Uçu? süresi 1 saat civar?nda yakla??k 5 kilometrenin üzerinde menzili var. Uçu? tamamen otonom. A?a??da hangi görevi planlad?ysan?z görevi yerine getirip güvenli ?ekilde geri dönüyor.

Uçu? s?ras?nda görev de?i?imi kabiliyeti var. Bir yer kontrol istasyonuyla birden fazla ?HA kontrol edebildi?iniz gibi 2 ayr? yer kontrol istasyonuyla ayn? ?HA'y? kontrol edebiliyorsunuz. Bu önemli bir özellik, ak?ll? görev de?i?imi özelli?i. Yer kontrol istasyonunu takip edebiliyor. Yer kontrol istasyonuyla hareket etti?inizde sizi takip etmesini sa?layabiliyorsunuz. Güvenli eve dönü? ya da istedi?iniz yere dönü? yapabiliyor. Yasakl? bölge tan?mlayabiliyorsunuz ve o bölgelerde uçu? yapm?yor. Oldukça ak?ll? bir sistem."

Havada da yerde de ak?ll?

Birdir, yer kontrol istasyonunda da görüntüyü i?lediklerini ve görüntü üzerinde hedef tespit-te?his kabiliyetleri uygulad?klar?n? söyledi. Birdir, "Çünkü a?a??daki sistemin de ak?ll? olmas?, tüm i?i operatöre b?rakmamak gerekiyor. Sistem arac?l???yla istedi?iniz hedefleri tan?mlayabiliyorsunuz. Operatör kontrol yaz?l?m? size yard?mc? oluyor. Hedef tespit-te?his yaz?l?mlar?m?z benzer ?ekilde istedi?iniz hedefi i?aretlemeniz durumunda onu takip ederek hedeften sürekli görüntü alman?z? sa?l?yor." diye konu?tu.

Lap60'?n bir ürüne dönü?tü?ünü ve kullan?ma haz?r hale geldi?ini bildiren Birdir, "Hatta lojistik anlam?nda bile tüm ihtiyaçlar dü?ünüldü. H?zl? ?eklide birimlerinin, alt birimlerinin mekanik olarak de?i?imi mümkün. Kuvvetlerimizin kullan?m?na haz?r. Farkl? kuvvetlerimizle sözle?melerimiz var. O kapsamda kullan?ma sunaca??z. Umar?m memnun kalacaklar ve biz ak?l katmaya devam ederek Lap60'?n kullan?m?n? sürdürece?iz." de?erlendirmesinde bulundu.

Sinyal kar??t?rmaya kar?? koruma

Birdir, Lap60 ile ilgili tasar?m ve üretim çal??malar?n?n tamamland???n? söyledi. Prototipleri, teknik istekler do?rultusunda tek tek test ettiklerini, uçu? testleriyle her bir özelli?i do?rulad?klar?n? belirten Birdir, araçlar?n teslim edilmeye haz?r oldu?unu ifade etti. Birdir, kolay ve h?zl? üretilebilen, kullan?c?n?n sahada çok kolay de?i?tirip onarabilece?i bir araç geli?tirdiklerini vurgulad?.

Arac?n farkl? görev konseptlerinde sorumluluk alabilece?ini dile getiren Birdir, ?unlar? kaydetti:

"?u anda gemiye inen bir ?HA ile ilgili projeye ba?lamak üzereyiz. Kablolu sistem anlam?nda da kullan?labilir. Bir vinç sisteme entegre edilerek, sabit ama görev süresi örne?in 10 kat?na ç?kar?labilir. Bu tür sistemleri de çal???yoruz, çok yak?n zamanda da gerçekle?tirece?iz. GPS kar??t?rma çok önemli bir konu. Yak?n zamanda onu da test ettik. Sistemi uçurduktan sonra çok yo?un sinyal kar??t?rma alt?nda haber alamad??? zaman otopilotumuz geli?tirdi?imiz baz? algoritmalarla güvenli ?ekilde eve dönebiliyor."